اضطراب در رابطه‌ی عاطفی چیست و چگونه آن را درمان کنیم؟
اضطراب رابطه زمانی اتفاق می افتد که فرد در یک رابطه شک، ترس یا نگرانی دائمی را تجربه کند. این افراد نیاز به اطمینان دائمی دارند و همیشه از نیازهای خود غافل می شوند و می خواهند شریک زندگی خود را راضی کنند. پزشکان این احساس را “اضطراب رابطه” یا “اضطراب مبتنی بر رابطه” می نامند. در این مقاله از تیزرینگ به بررسی علائم و علل اضطراب در یک رابطه عاطفی و همچنین راهکارهایی برای درمان و مدیریت آن می پردازیم.
اضطراب رابطه چیست؟
اضطراب رابطه شامل احساس اضطراب شدید در مورد یک رابطه عاشقانه یا دوستی است. اگرچه متخصصان سلامت روان از این نوع اضطراب آگاه هستند، اما راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) این احساس را در لیست خود نیاورده است.
بر خلاف سایر اشکال اضطراب، مانند اختلال اضطراب فراگیر و اختلال هراس، پزشکان راه‌حل خاصی برای تشخیص یا درمان اضطراب رابطه ندارند. اضطراب در رابطه عاطفی برخی از ویژگی‌های اختلال اضطراب اجتماعی را دارد. به طور خاص، هر دو شرایط می‌توانند باعث شوند که فرد نسبت به طرد شدن ناراحتی قابل توجهی را تجربه کند.
اگرچه بسیاری از افراد ممکن است در مورد پذیرش و احساسات متقابل در یک رابطه نگران باشند، اما زمانی که فرد ترس یا نگرانی بیش از حد را تجربه می‌کند، اضطراب ایجاد می‌شود. به عنوان مثال، اضطراب در رابطه‌ی عاطفی می‌تواند فرد را در مورد آینده‌ی آن رابطه نگران کند. افراد مبتلا به این احساس ممکن است از ترس به روابط خود پایان دهند یا رابطه را همراه با اضطراب زیاد تحمل کنند. اثرات این احساس می‌تواند مانع عملکرد خوب فرد شود.
علائم و نشانه‌ها
محققان سه علامت رایج برای این وضعیت را شناسایی کرده اند:
- اطمینان‌جویی بیش از حد
- خاموش کردن احساسات و نیازهای خود
- تلاش بیش از حد برای راضی نگه داشتن پارتنر
در ادامه به تفصیل در مورد هر یک از این بخش ها صحبت خواهیم کرد.
اطمینان‌جویی بیش از حد
اطمینان‌جویی بیش از حد در اختلال اضطراب اجتماعی و افسردگی رایج است. برخی از محققان معتقدند که این عمل با وابستگی بین فردی مرتبط است. وابستگی متقابل به اتکای فرد به دیگران برای قدردانی و پذیرش دائمی اشاره دارد. افرادی که این رفتار را نشان می دهند ممکن است از عملکرد ضعیف خود یا عدم پذیرش بترسند.
خاموش کردن احساسات و نیازهای خود
خود خاموشی یکی دیگر از علائم رایج بسیاری از اختلال‌های روانی مشترک است. یک مطالعه منتشر شده در مجله‌ی «Journal of Experimental and Social Psychology» نشان داد که زنانی که به طرد شدن حساس هستند ممکن است برای خشنود کردن شریک زندگی خود سکوت کنند. افرادی که سکوت می کنند ممکن است سلیقه، نظرات یا احساسات خود را به شریک زندگی خود ابراز نکنند. به خصوص زمانی که این افکار با افکار شریک زندگی آنها متفاوت است.
افراد درگیر با اضطراب رابطه تمایل دارند رفتارهای خودخاموشی داشته باشند تا همیشه پارتنرشان را راضی نگه دارند و از طرد شدن جلوگیری کنند.
تلاش بیش از حد برای راضی نگه داشتن پارتنر
این رفتار معمولا از دو پارتنر که درگیر اضطراب رابطه هستند سر می‌زند. همچنین این عمل در روابطی مشاهده می‌شود که در آن یک یا چند نفر دارای اختلال شخصیت وسواسی-اجباری هستند.
برخی از متخصصان سلامت روان زوج درمانی را برای کمک به درمان و مدیریت این احساس پیشنهاد می کنند.
در مطالعه ای که در مجله Family Process منتشر شد، محققان اثربخشی یک جلسه زوج درمانی را آزمایش کردند. این جلسه بر پرداختن به الگوهای رفتاری مرتبط با اضطراب رابطه، از جمله طرد شدن از خود و اطمینان بیش از حد تمرکز دارد. محققان دریافتند که پس از یک جلسه زوج درمانی، شرکای مبتلا به این بیماری سطح اعتماد به نفس و سکوت خود را کاهش دادند. شریک غیر مضطرب نیز سطوح پایین تری از اضطراب را نشان داد.
انواع مختلف زوج درمانی که در رفع اضطراب رابطه مفید هستند عبارتند از:
- زوج درمانی رفتاری
- درمان ترکیبی شناختی-رفتاری
- زوج‌درمانی وجودی شناختی
- روانکاوی
از آنجایی که اضطراب رابطه دارای علائم مشابه با سایر اختلالات اضطرابی است، برخی از پزشکان پیشنهاد می کنند که تنها شریک مضطرب نیاز به درمان دارد.
برخی از روانشناسان درمان هایی را توصیه می کنند که برای اختلالات اضطرابی نیز موثر هستند، از جمله درمان شناختی رفتاری (CBT)، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT)، و ذهن آگاهی.
برخی از پزشکان می خواهند شریک غیر مضطرب بخشی از برنامه درمانی باشد. نقش شریک معمولاً نقش یک درمانگر است.
عده‌ای برای درمان اضطراب رابطه‌ی عاطفی به دارو نیاز دارند. درمان‌های دارویی شامل مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین و مهارکننده‌های انتخابی بازجذب نورآدرنالین هستند.
سخن پایانی
اضطراب رابطه شکلی از اضطراب است که برخی از روانشناسان تشخیص و درمان آن را چالش برانگیز می دانند. با این حال، بسیاری از علائم گزارش شده توسط افراد مبتلا به این بیماری در سایر اشکال اضطراب مشترک است. علائم اضطراب رابطه می تواند شامل طرد شدن از خود و کسب اطمینان بیش از حد از طرف شریک باشد. افراد مبتلا به اضطراب رابطه ممکن است نیاز مفرط به تمجید از طرف شریک خود داشته باشند و معمولاً از طرد شدن می ترسند. این علائم می تواند در طول زمان بر یک رابطه تأثیر منفی بگذارد.
زوج درمانی و روانکاوی راهبردهای مختلفی هستند که روانشناسان به افراد مبتلا به اضطراب رابطه پیشنهاد می کنند. در شرایط حاد و زمانی که فرد دچار اضطراب شدید می شود، برخی از پزشکان داروهایی را تجویز می کنند که از جمله این داروها می‌توان به مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین و نورآدرنالین اشاره کرد.
